نحوه سیم‌کشی و برق‌کشی سازه‌های بزرگ
نحوه سیم‌کشی و برق‌کشی سازه‌های بزرگ
► مقدمه :
برق‌کشی سازه‌های بزرگ مانند برج‌ها، کارخانه‌ها، مراکز تجاری و بیمارستان‌ها یکی از پیچیده‌ترین مراحل در ساخت و ساز است. این فرآیند نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، استانداردهای ایمنی و استفاده از تجهیزات مناسب دارد. در این مقاله، مراحل سیم‌کشی و برق‌کشی سازه‌های بزرگ، استانداردهای مهم و نکات ایمنی را بررسی می‌کنیم.
۱. طراحی و برنامه‌ریزی سیم‌کشی
قبل از شروع اجرای سیم‌کشی، باید یک نقشه برق دقیق تهیه شود. این نقشه شامل موارد زیر است:
- محل تابلوهای برق اصلی و فرعی
- مسیرهای عبور کابل‌ها و سیم‌ها
- ظرفیت بار الکتریکی هر بخش از ساختمان
- نوع و تعداد پریزها، کلیدها و روشنایی‌ها
- سیستم‌های امنیتی و اضطراری (مانند برق اضطراری و سیستم اعلام حریق)
مهندسان برق با استفاده از نرم‌افزارهایی مانند AutoCAD Electrical یا ETAP طراحی مسیرهای سیم‌کشی را انجام می‌دهند.
۲. انتخاب تجهیزات و متریال مناسب
برای اجرای یک برق‌کشی استاندارد در سازه‌های بزرگ، انتخاب کابل‌ها، تابلوهای برق و تجهیزات حفاظتی مناسب ضروری است:
کابل‌ها و سیم‌ها
کابل‌های فشار ضعیف (Low Voltage): برای روشنایی و پریزهای معمولی
کابل‌های فشار متوسط و قوی: برای تأمین برق دستگاه‌های صنعتی و سیستم‌های سرمایشی/گرمایشی
کابل‌های نسوز: در مکان‌هایی که ایمنی در برابر آتش‌سوزی اهمیت دارد (مانند بیمارستان‌ها)
تابلوهای برق
تابلوهای برق اصلی: تأمین برق کل ساختمان
تابلوهای فرعی: توزیع برق به بخش‌های مختلف (طبقات، واحدها و تجهیزات خاص)
تابلوهای اضطراری: برای سیستم‌های پشتیبان و برق اضطراری
تجهیزات حفاظتی
فیوزهای مینیاتوری و کلیدهای محافظ جان (RCD): برای جلوگیری از برق‌گرفتگی
ارتینگ و سیستم همبندی زمین: جهت تخلیه جریان‌های نشتی و ایمنی بیشتر
۳. اجرای مسیرهای سیم‌کشی
پس از طراحی و انتخاب تجهیزات، اجرای عملی سیم‌کشی آغاز می‌شود. این مرحله شامل لوله‌گذاری، کابل‌کشی و نصب تابلوهای برق است.
۳.۱. لوله‌گذاری و داکت‌کشی
در پروژه‌های بزرگ، سیم‌ها و کابل‌ها باید از داخل لوله‌های برق (PVC، فلزی یا خرطومی) عبور کنند تا از آسیب‌های فیزیکی محافظت شوند.
در ساختمان‌های تجاری و صنعتی از سینی کابل و ترانکینگ برای هدایت کابل‌های برق استفاده می‌شود.
۳.۲. کابل‌کشی و نصب تابلوهای برق
کابل‌های برق بر اساس نقشه، از تابلوهای اصلی به تابلوهای فرعی و سپس به نقاط مصرفی هدایت می‌شوند(می توان برای این کار از دستگاه فنرزن برقی استفاده کرد که سرعت عملیات را چندین برابر میکند).
برای جلوگیری از تداخل سیگنال‌های الکتریکی، کابل‌های برق و کابل‌های مخابراتی در مسیرهای جداگانه نصب می‌شوند.
۳.۳. نصب سیستم روشنایی و پریزها
در سازه‌های بزرگ، از سیستم‌های روشنایی هوشمند استفاده می‌شود که با سنسورها و کنترل‌های خودکار کار می‌کنند.
پریزهای برق صنعتی و سه‌فاز در بخش‌هایی که نیاز به برق با آمپراژ بالا دارند، نصب می‌شوند.
۴. سیستم‌های برق اضطراری و پشتیبان
در سازه‌های بزرگ، قطعی برق می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند. به همین دلیل، سیستم‌های پشتیبان برق نصب می‌شوند:
ژنراتورها و UPS
- ژنراتورهای دیزلی: برای تأمین برق اضطراری در مواقع قطعی برق
- UPS (منابع تغذیه بدون وقفه): برای تأمین برق موقت تجهیزات حساس مانند سرورها و سیستم‌های امنیتی
سیستم‌های حفاظتی و اعلام حریق
- سیستم ارتینگ: برای کاهش خطر برق‌گرفتگی و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از اضافه ولتاژ
- سیستم اطفای حریق برقی: در تابلوهای برق حساس، از خاموش‌کننده‌های مخصوص (CO2 یا FM200) استفاده می‌شود.
۵. تست و بررسی نهایی
پس از اتمام سیم‌کشی، باید تست‌های ایمنی و عملکردی انجام شود:
- تست اتصال زمین (ارتینگ): بررسی مقاومت الکتریکی سیستم زمین
- تست عایق‌بندی کابل‌ها: اطمینان از عدم وجود نشتی جریان
- تست عملکرد کلیدها و فیوزها: بررسی صحیح کارکرد مدارهای حفاظتی
- شبیه‌سازی شرایط اضطراری: تست عملکرد ژنراتورها و UPS در مواقع قطع برق
این تست‌ها معمولاً توسط مهندسان برق و تیم‌های بازرسی ایمنی انجام می‌شود تا از عملکرد صحیح سیستم برق ساختمان اطمینان حاصل شود.
۶. استانداردهای مهم در برق‌کشی سازه‌های بزرگ
برای اجرای برق‌کشی ایمن و اصولی، رعایت استانداردهای زیر الزامی است:
- استاندارد ملی ایران (ISIRI 20686)
- استاندارد IEC (کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیک)
- کد NEC (کد ملی برق آمریکا) برای پروژه‌های بین‌المللی
- مقررات سازمان نظام مهندسی ساختمان در ایران
عدم رعایت استانداردها ممکن است باعث آتش‌سوزی، برق‌گرفتگی و خرابی تجهیزات شود.
۷. نکات ایمنی در برق‌کشی سازه‌های بزرگ
- قطع برق قبل از کار بر روی مدارها
- استفاده از تجهیزات حفاظتی (کلاه، دستکش عایق و کفش ایمنی)
- برچسب‌گذاری تابلوهای برق برای جلوگیری از اشتباهات احتمالی
- دوری از کابل‌های برق فشار قوی در هنگام سیم‌کشی سقف‌ها و دیوارها
► نتیجه‌گیری :
برق‌کشی سازه‌های بزرگ، یک فرآیند حیاتی و تخصصی است که نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، انتخاب تجهیزات مناسب و رعایت استانداردهای ایمنی دارد. اجرای صحیح سیم‌کشی و برق‌رسانی به ساختمان‌های بزرگ، باعث افزایش بهره‌وری، کاهش خطرات الکتریکی و افزایش طول عمر سیستم‌های برقی خواهد شد.
با استفاده از روش‌های مدرن مانند برق‌کشی هوشمند، سیستم‌های پشتیبان برق و رعایت استانداردهای ایمنی، می‌توان یک سازه ایمن و کارآمد ایجاد کرد.
محصولات مرتبط با مقاله
نظر خود را بنویسید