اکسیژن متر
اکسیژن متر چیست؟
برای اندازه گیری مقدار اکسیژن مایع و یا محیط از دستگاهی به نام اکسیژن متر استفاده می کنند. در بسیاری از موارد مقدار اکسیژن دارای اهمیت زیادی می باشد. این دستگاه جز تجهیزات کنترل و ابزار دقیق به شمار می رود و کاربرد بسیاری فراوانی دارد. اندازه گیری اکسیژن مایع و یا محیط در بسیاری از موارد بسیار حائز اهمیت می باشد برای این منظور از دستگاهی به نام اکسیژن متر استفاده می گردد. دستگاه اکسیژن متر به دو نوع مایع و محیط تقسیم می شوند که به ترتیب میزان اکسیژن موجود در مایع و یا محیط را می توانند اندازه گیری کنند و برحسب mg/L یا PPM نمایش دهند. برخی از اکسیژن متر ها قابلیت اندازه گیری میزان اکسیژن محیط و مایعات را با هم دارند. میزان اکسیژن محلول در آب برای زیست موجودات آبزی ضروری است و بر میزان خوردنگی آب نیز بسیار موثر است. همچنین در صنایع کشاورزی و آزمایشگاهی نیز اکسیژن متر بسیار کاربرد دارد.
اکسیژن متر محلول شامل یک الکتروداست که نمونه ی محلول درآن توسط غشایی که نسبت به اکسیژن خاصیت تراوایی دارد، نگهداری می شود.زمانی کهO2 از میان غشائی می گذرد و به الکترود می رسد، عمل انتقال الکترون واکسیژن مولکولی اتفاق می افتد. انتقال الکترون باعث عبور جریان از دستگاه اندازه گیری می شود. دستگاه اندازه گیری جریان دارای یک آمپرسنج ویک الکترود مرجع است که مقدارجریان بامقداراکسیژن محلول درنمونه متناسب است. میزان انحلال اکسیژن در آب تابع قوانین گازها، قانون هنری میباشد. اکسیژن ازگازهایی است که باآب واکنش نمی دهد.پس از انحلال آن باآب تابعی ازدما وفشارجزئی آب می باشد.
کاربرد اکسیژن مترها
با توجه به ویژگی هر یک از دستگاه های اکسیژن متر می توان به کاربرد اکسیژن مترها در موارد زیر اشاره کرد:
- تعیین کیفیت آب در فاضلاب ها
- در مراکز پرورش آبزیان
- دامپزشکی ها
- کشاورزی
- آزمایشگاه ها
- تصفیه آب
- معادن
- صنایع غذایی
اندازه گیری اکسیژن محلول در آب
DO با استفاده از اکسیژن سنج محلول (یا DO متر) اندازه گیری می شود. بهترین روش این است که اندازه گیری ها را در یک روز در یک زمان معین انجام دهید، زیرا غلظت DO در یک دوره 24 ساعته متفاوت است. تجهیزات تست اکسیژن محلول معمولاً به غلظت اکسیژن در میلی گرم در لیتر (میلی گرم در لیتر) و درصد اشباع (درصد نشست) اندازه گیری می کند ، که امکان مقایسه مستقیم بین نتایج حاصل از مکان هایی با مقادیر شوری و درجه حرارت مختلف را فراهم می کند.
انواع اکسیژن متر
دستگاه اکسیژن متر به دو نوع مایع و محیط تقسیم می شود که هر کدام برای منظوری ساخته شده اند به همین جهت برای سنجش میزان اکسیژن در هوا از اکسیژن متر محیطی و برای سنجش اکسیژن آب از نوع مایع آن استفاده می کنند. بعضی از اکسیژن متر ها توانایی سنجش میزان اکسیژن محیط و مایعات را با هم دارند.
نحوه عملکرد اکسیژن متر
اکسیژن متر محلول دارای یک الکترود می باش دکه نمونه محلول در آن به واسطه غشایی که نسبت به اکسیژن خاصیت تراوایی دارد نگهداری می شود در زمانی که OS از این غشا عبور می کند به الکترود می رسد ابزار اندازه گیری جریان دارای یک آمپرسنج و یک الکترود مرجع می باشد.
انواع اکسیژن متر محلول
- اکسیژن مترقلمی
- اکسیژن متر جیبی
- اکسیژن متر پرتابل
- اکسیژن متر رومیزی
- اکسیژن متر آنلاین
اکسیژن متر قلمی
اکسیژن متر قلمی کوچک ترین و ارزانترین نوع اکسیژن متر می باشد که الکترود این مدل قابل تعویض نمی باشد و عمر کوتاهی به نسبت نمونه های دیگر دارد.
اکسیژن متر پرتابل
قابل حمل می باشد و با باتری کار می کند و برای بررسی در محیط های بیرون به کار می رود الکترود اکسیژن متر پرتابل قابل تعویض می باشد.
اکسیژن متر رومیزی
اکسیژن متر رومیزی بیشتر کاربرد آن در محیط های آزمایشگاهی و جزو تجهیزات آزمایشگاهی می باشد از برق شهری و آداپتور تغذیه می شود الکترود اکسیژن مترهای رومیزی قابل تعویض می باشد.
اکسیژن متر آنلاین
به صورت دائمی روشن می باشد بعضی از مدل های اکسیژن متر آنلاین قابلیت فرمان به شیربرقی جهت افزایش یا کاهش برخی مواد در محلول یا فرمان اخطار آژیر را دارند.
نکات مهم در انتخاب یک اکسیژن متر
• قابلیت اندازه گیری اکسیژن محیط و مایع
• نوع اکسیژن متربا توجه به کاربرد مورد نظر( قلمی یا جیبی ، پرتابل ، رومیزی)
• قابليت اندازه گيري ميزان اكسيژن به درصد
• محدوده اندازه گیری
• قابلیت کالیبره شدن
• قابلیت اندازه گیری دما
• قابلیت اندازه گیری میزان نمک یا درصد شوری و میزان اسید
• دارای حافظه و امکان ثبت مقادیر مینیمم و ماکزمم
• قابلیت اتصال به کامپیوتر
