حریم مجاز در تاسیسات توزیع برق
حریم خطوط هوایی انتقال و توزیع نیروی برق؛ قوانین، نکات ایمنی و تجهیزات مرتبط
انتقال و توزیع برق از طریق خطوط هوایی و کابل‌های زمینی انجام می‌شود. این خطوط برای عملکرد صحیح و ایمن، نیازمند رعایت یک محدوده مشخص به نام حریم خطوط برق هستند. آشنایی با این حریم‌ها برای مهندسان برق، کشاورزان، صاحبان املاک و حتی عموم مردم ضروری است، چرا که هم به ایمنی جانی کمک می‌کند و هم از خسارت به تجهیزات پرهزینه‌ای مانند سرکابل، مفصل و سایر اتصالات کابل جلوگیری می‌کند.
حریم خطوط برق چیست؟
به محدوده‌ای اطلاق می‌شود که در اطراف خطوط انتقال و توزیع برق باید خالی بماند تا:
- خطرات برق‌گرفتگی کاهش یابد،
- دسترسی به خطوط برای تعمیر و نگهداری امکان‌پذیر باشد،
- تجهیزات اتصال کابل مانند سرکابل و مفصل آسیبی نبینند.
انواع حریم خطوط برق
حریم خطوط برق به دو دسته تقسیم می‌شود:
- حریم زمینی: فضایی در طرفین مسیر خط روی زمین.
- حریم هوایی: فضای اطراف سیم‌ها در هوا شامل فاصله افقی و عمودی.
دسته‌بندی خطوط برق بر اساس ولتاژ و حریم آن‌ها
۱. فشار ضعیف (زیر ۱۰۰۰ ولت)
حریم زمینی: حداکثر ۱/۳ متر
۲. فشار متوسط (۱۰۰۰ تا ۳۳ هزار ولت)
- ولتاژ ۱۰۰۰ تا ۲۰ هزار ولت: ۲/۱ متر
- ولتاژ ۳۳ هزار ولت: ۳/۵ متر
۳. فشار قوی (۶۳ هزار ولت به بالا)
- ۶۳ کیلوولت: ۸ متر
- ۱۳۲ کیلوولت: ۹ متر
- ۲۳۰ کیلوولت: ۱۱/۹ متر
- ۴۰۰ کیلوولت: ۱۴ متر
- ۷۶۵ کیلوولت: ۲۵ متر
???? در برخی موارد خاص (مانند عبور خط از کوه یا جنگل)، به جای حریم زمینی از حریم هوایی استفاده می‌شود.
محدودیت‌ها در حریم خطوط برق
در محدوده حریم خطوط برق اقدامات زیر ممنوع است:
- ساخت‌وساز مسکونی یا صنعتی
- احداث انبار و مخزن سوخت
- کاشت درختان بلند
- استفاده از مواد منفجره
اما فعالیت‌هایی مثل کاشت محصولات کشاورزی فصلی، حفر چاه سطحی بدون دکل، و شبکه آبیاری در شرایط خاص بلامانع است.
ارتباط حریم خطوط برق با اتصالات سیم و کابل
یکی از موضوعات مهم در صنعت برق، انتخاب و نگهداری صحیح اتصالات سیم و کابل است. در خطوط انتقال و توزیع برای ایمنی و انتقال پایدار انرژی، از تجهیزات زیر استفاده می‌شود:
- سرکابل: برای انتهای کابل‌ها و اتصال به تجهیزات.
- مفصل کابل: برای اتصال کابل‌ها به یکدیگر در مسیر.
- پرس کابلشو و اتصالات مکانیکی: برای ایجاد اتصال مطمئن.
اگر حریم خطوط رعایت نشود، این تجهیزات در معرض فشار مکانیکی، رطوبت یا آسیب ناشی از فعالیت‌های انسانی قرار می‌گیرند و احتمال قطعی برق و خطرات جانی افزایش می‌یابد.
حریم کابل‌های زمینی و زیرسطحی
برای کابل‌های برق زیرزمینی نیز حریم تعریف شده است:
- ۰/۵ متر افقی از محور کابل
- ۲ متر عمودی
این حریم باعث می‌شود هنگام حفاری، لوله‌کشی یا اجرای پروژه‌های عمرانی آسیبی به کابل و مفصل‌ها وارد نشود.
سوالات متداول درباره حریم خطوط برق
۱. چرا رعایت حریم خطوط برق ضروری است؟
برای حفظ ایمنی جان افراد، جلوگیری از آتش‌سوزی و برق‌گرفتگی و همچنین حفاظت از تجهیزات گران‌قیمتی مثل سرکابل و مفصل.
۲. آیا می‌توان در حریم خطوط برق درخت کاشت؟
فقط درختان کم‌ارتفاع و با تراکم مشخص (طبق نظر وزارت نیرو) مجاز هستند.
۳. آیا ساخت خانه در حریم خطوط فشار ضعیف مجاز است؟
خیر. حتی در فشار ضعیف هم هرگونه ساخت‌وساز ممنوع است.
۴. اگر کسی در حریم خطوط برق ساخت‌وساز کند چه می‌شود؟
شرکت برق موظف است به او اخطار دهد و در صورت ادامه کار، طبق قانون رفع تجاوز از تأسیسات آب و برق اقدام می‌شود.
۵. حریم کابل‌های زمینی چقدر است؟
نیم متر افقی و دو متر عمودی از محور کابل باید آزاد باشد.
۶. ارتباط حریم برق با اتصالات کابل چیست؟
حریم باعث می‌شود اتصالات سیم و کابل، سرکابل و مفصل در معرض خطرات محیطی یا دخالت انسانی قرار نگیرند و عمر مفید شبکه افزایش یابد.
جمع‌بندی
رعایت حریم خطوط انتقال و توزیع برق نه تنها یک الزام قانونی است بلکه از نظر ایمنی و حفظ تجهیزات شبکه برق اهمیت بالایی دارد. هرگونه بی‌توجهی به این موضوع می‌تواند به آسیب جدی تجهیزات و حتی خطرات جانی منجر شود.
از سوی دیگر، استفاده از تجهیزات استاندارد مانند سرکابل، مفصل و سایر اتصالات کابل در کنار رعایت این حریم‌ها، تضمین‌کننده یک شبکه پایدار و ایمن خواهد بود.
محصولات مرتبط با مقاله
نظر خود را بنویسید