مولتیمتر چیست؟

مولتی متر چیست؟

برخلاف همیشه مقاله ی مولتی متر را با تعارف خسته کننده و کتابی شروع نمی کنیم،پس یک جمله ی کوتاه برای معرفی مولتی متر انتخاب می کنیم.تمامی مهندسین برق با مولتی متر به عنوان یکی از مهم ترین تجهیزات آزمایشگاهی و الکترونیکی آشنا هستند.مولتی متر را به نام ولت اهم متر نیز می شناسند،این تجهیز قادر است کمیت هایی مانند ولتاژ،جریان،مقاومت را اندازه گیری کند.

چه زمانی از مولتی متر استفاده می کنیم؟

1. تجهیزات الکترونیکی 
2. منابع تغذیه 
3. موتورهای کنترلی 

برای اندازه گیری کدام کمیت ها از مولتی متر استفاده می شود؟

1. ولتاژ مستقیم و متناوب بر حسب ولت 
2. جریان مستقیم و متناوب بر حسب ولت 
3. فرکانس بر حسب هرتز
4. مقاومت بر حسب اهم 
5. ظرفیت خازنی برحسب فاراد 
6. اندوکتانس بر حسب هنری
7. دما بر حسب سلسیوس 

نکته: در مولتی متر های پیشرفته می توان کمیمت هایی همچون : سطح نور، سرعت باد، قلیایی بودن و میزان رطوبت را اندازه گیری کرد.

یک مولتی متر از چه بخش هایی ساخته شده است؟

1. صفحه نمایش : پارامترهای اندازه گیری شده در این قسمت نمایش داده می شوند. 
2. کلید چرخشی : به کمک این کلید تنظیم می کنیم کدام کمیت را اندازه می گیریم، مثلا برای اندازه گیری ولتاژ کلید selector را روی  V قرار می دهیم.
3. خروجی : بخش خروجی از دو قسمت تشکیل شده است: Port و Prob که Prob ها به رنگ قرمر و مشکی بوده و بهPort متصل اند.

مدل های مختلف مولتی متر کدامند؟

1. آنالوگ :مولتی متر آنالوگ کمیت های مورد اندازه گیری را به کمک عقربه روی صفحه نمایش می دهد.
2. دیجیتال :این مولتی متر کمیت های اندازه گیری شده را بر حسب عدد روی صفحه نمایش می دهد.
3. رومیزی :این مولتی متر یکی از انواع موتی مترهای دیجیتال است،کاربرد آن در آزمایشگاه است و دقت بالاتری دارد.
4. انبری :دسته ای دیگر از مولتی متر های دیجیتال است،مشخصه ی آن ها داشتن یک چنگک است که می تواند جریان گذرنده از یک المان را بدون نیاز به سری کردن مولتی متر با المان مورد نظر  مدار در نظر گرفت.
5. کلمپی :مولتی متر کلمپی به غیر از  اندازه‌گیری جریان الکتریکی، می تواند ولتاژ و مقاومت مدار را بسنجد. با کمک مولتی متر کلمپی می‌توان جریان عبوری از کابل و مقدار جریان مصرفی مدارات الکتریکی را بررسی کرد. یکی از کاربردهای مولتی متر کلمپی عیب‌یابی و پیدا کردن محل خرابی تجهیزات الکتریکی است. 
6. مولتی متر RMS:RMS یا Root Mean Square در لغت به معنی جذر متوسط مربع است،مولتی مترهای RMS از تکنیک محاسبه‌ی میانگین ریاضی برای محاسبه ولتاژ و جریان AC استفاده می‌کنند که این روشش تنها برای شکل موج سینوسی خالص و متقارن پاسخ صحیح می‌دهد و برای شکل موج‌های دیگر دارای خطای نامعینی خواهد بود.
7. مولتی متر Auto range:در مولتی‌مترهای  Auto Range محدوده ی کمیتی که قرار است اندازه گیری کنیم به طور اتومات تنظیم می شود و نیازی نیست ما بازه خاصی در نظر بگیریم.

چرا از مولتی متر دیجیتال استفاده می کنیم؟

1. دقت اندازه گیری بالا 
2. تنوع امکانات 
3. قیمت مناسب تر 
4. راندمان بالا 
5. کالیبراسیون آسان 
6. کم شدن خطای کاربر

پارامتر های مهم برای انتخاب یک مولتی متر حرفه ای چیست؟

1. resolusion : رزولوشن یک دستگاه به معنی دقت آن است , که به ما نشان می دهد کمیتی که اندازه گرفتیم چقدر به مقدار واقعی نزدیک است.به طور حدودی این پارامتر برای مولتی متر آنالوگ 3% و برای مولتی متر دیجیتال  5% است.
2. sensivity : برای این که مدار تغییر عملکرد نداشته باشد باید امپدانس ورودی به خروجی بسیار زیاد باشد،برای مولتی  متر دیجیتال این میزان حساسیت در حد چند صد میلی ولت است.
3. accuracy : مطابق با کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک (IEC) درستی (Accuracy) به معنی حداکثر انحراف مثبت یا منفی از منحنی مشخصه ایده آل است که از طریق آزمایش یک تجهیز تحت شرایط و پروسه مشخص بدست می آید. به عبارت دیگر بیانگر حداکثر تفاوت میان مقدار واقعی و مقدار اندازه گیری شده توسط تجهیز می باشد.
4. range : منظور از رنج مولتی متر بازه ای است که این تجهیز می تواند اندازه گیری کند،معمولا 1.999± می باشد.
5. input impedance : زمانی که مولتی متر را به مدار الکتریکی وصل می کنیم،بخشی از جریان برق در خود مولتی‌متر جریان پیدا می‌کند؛ گاهی میزان این جریان بالاست در نتیجه اندازه‌گیری کمیت‌ها در مولتی‌متر با خطا انجام می‌گیرد، از این رو امپدانس ورودی مولتی‌متر یا همان مقاومت آن باید بالا باشد. معمولا اگر مولتی‌متر شما بی‌کیفیت نباشد، مقدار امپدانس آن بیشتر از یک مگا اهم است که این مقدار برای اندازه‌گیری مناسب است.

نکته:کالیبره کردن یک دستگاه اندازه گیری دقت دستگاه را افزایش می دهد.

چگونه به وسیله ی مولتی متر پارامترهای مختلفی را اندازه گیری می کنیم؟

اندازه گیری جریان: خواندن جریان در مدارها،مهارت و دقت بالایی می‌طلبد. در غیر این‌صورت می‌تواند جواب‌های بسیار گمراه‌کننده‌ای به ما بدهد. به این علت که برای خواندن درست جریان هر نقطه، باید با آن نقطه از مدار سری شود، به این معنا که باید به صورت فیزیکی ، مدار را در نقطه‌ای که در آن مسیر وجود دارد، قطع کرده و پروب‌ها را  در آن مسیر قرار دهیم تا جریان عبوری از آن مسیر از پروب‌ها نیز عبور کند.

اندازه گیری ولتاژ : برای اندازه گیری ولتاژ و سیم مشکی را به ترمینال منفی و سیم قرمز را به ترمینال مثبت وصل می کنیم و کلید چرخشی را روی ولتاژ تنظیم می کنیم. باید توجه داشت که سلکتور حتما در وضعیت  Vdc برای ولتاژ مستقیم و Vac برای ولتاژ متناوب می باشد. دستگاه را روشن و اندازگیری را شروع می کنیم. 

اندازه گیری مقاومت :مقاومت ها به وسیله ی کدهای رنگی روی بدنه خود شناسایی می شوند اما گاهی این اعداد پاک شده اند یا به هر دلیلی نیاز داریم مقاومت را اندازه بگیریم، یک راه حل استفاده از اینتزنت و محاسبه آنلاین است و راه حل بعدی استفاده از مولتی متر است.ابتدا پروب هارا به مولتی متر وصل می کنیم و بعد رنج دستگاه را روی 20 تنظیم می کنیم و مقاومت را اندازه می گیریم.

بررسی اتصالات مدار :تست اتصال بین دو نقطه از مدار، در واقع  مقاومت بین آن دو نقطه را نشان می دهد. اگر مقاومت  بین آن دو نقطه ، بسیار اندک باشد آن دو نقطه از نظر الکتریکی به هم متصل هستند. در این حالت مولتی متر آلارم می دهد. اما اگر مقاومتی که وجود دارد، قابل توجه باشد ، بین آن دو نقطه مدار باز است و اتصالی وجود ندارد. این آزمایش به ما کمک می‌کند که بتوانیم اتصالات مدار را چک کرده و از درستی آن‌ها اطمینان حاصل کنیم و یا اینکه اگر دو نقطه از مدار نباید متصل باشند اما هستند، با این شیوه می‌توانیم آن را پیدا کرده و برطرف کنیم. 

برای کار با مولتی متر چه نکاتی را باید در نظر بگیریم؟ 

1. برای اندازه گیری اختلاف پتانسیل بین دو نقطه از مدار باید مولت متر را به صورت موازی در مدار قرار دهیم.
2. برای اندازه گیری شدت جریان الکتریکی باید مولتی متر را به صورت سری قرار دهیم. 
3. منفی بودن ولتاژ یا جریان اندازه گیری شده به معنی برعکس بودن Prob ها است.
4. جهت حرکت کلید چرخشی باید ساعتگرد باشد.
5. پیچ تنظیم صفر را جا به جا نکنید. 

توجه:هرگونه کپی برداری از مقاله با ذکر منبع و ارائه ی لینک مقاله بلامانع است.