ساختمان تابلوها

تابلوی برق محفظه ایست که دارای تجهیزات و وسایل الکتریکی موردنیاز برای تغذیه و یا حفاظت و کنترل مدارهای الکتریکی می باشد.تابلو می تواند از یک یا چند صفحه از جنس عایق, که جاذب رطوبت و خودسوز نباشد( فیبر الکتریکی و یا پلیمرهای تقویت شده ) تشکیل شده و یا تمام فلزی باشد. چنانچه تابلو در محلی که افراد غیر متخصص در آن رفت و آمد می کنند نصب شده باشد نباید هیچ یک از قسمت های برقدار آن در دسترس یا قابل لمس باشد.به عبارت دیگر تابلو, باید با صفحات یا درهای عایق (فیبر الکتریکی و یا پلیمرهای تقویت شده ) و یا فلزی محصور شده باشد.برای دسترسی به قسمت های برقدار تابلو باید بتوان صفحات محافظ یا درهای سرویس آن را , با استفاده از نوعی ابزار , باز و یا پیاده کرد. علاوه بر این, در چنین محل هایی تابلو باید مجهز به در قفل شو باشد, به نحوی که کلیه کلیدهای حفاظتی و لوازم و تجهیزات کنترل تابلو در پشت آن قرار گرفته باشد.

چنانچه تابلو مجهز به کلیدهای کنترل روشنایی و یا فرمان و نظایر آن باشد , مکانیزم های قطع و وصل , فرمان, کنترل و غیره می توانند موقع قفل بودن در تابلو در دسترسی باقی بمانند و از محل نصب آن ها نباید امکان دسترسی به ترمینال آن ها و یا داخل تابلو , وجود داشته باشد.

برای کمک به خنک شدن لوازم داخلی تابلو می توان آن را به منافذ عبور هوای خنک کننده و یا فن مجهز به ترموستات , تجهیز کرد , مشروط به اینکه قسمت های برق دار تابلو در مقابل نفوذ آب محافظت شده و تابلو دارای درجه حفاظت مناسب در محل نصب آن باشد.

در مناطقی که احتمال تعریق تابلوها وجود داشته باشد , تمهیدات لازم برای جلوگیری از تعریق تابلوها پیش بینی گردد.

تابلو باید مطابق استانداردهای ملی یا بین المللی معتبر ساخته شود.

تابلو ممکن است از یک یا چند منبع برای مصارف مستقل تغذیه شود مانند منبع عادی (نرمال) منبع اضطراری , منبع برق بدون وقفه و غیره. در این مقررات آن قسمت از تابلو که از یک منبع مستقل تغذیه می شود یک تابلو به حساب می آید.

تابلوها باید مقررات زیر مطابقت کنند:

الف)هر تابلو باید به یک کلید اصلی جداکننده قابل قطع و وصل زیر بار و یا کلید خودکاری که بعنوان کلید مجزاکننده هم عمل نماید مجهز باشد. جریان نامی این کلید باید متناسب با شرایط مورد نیاز مصارف و حداقل برابر جریان مصرفی کل تابلو باشد و جریان نامی ایستادگی کلید در برابر اتصال کوتاه نباید کمتر از جریان اتصال کوتاه احتمالی در محل نصب آن باشد.

ب) هر تابلو باید به وسیله حفاظتی ( کلید خودکار, فیوز ) مخصوص خود مجهز باشد. جریان نامی وسیله حفاظتی متناسب با شرایط مورد نیاز مصارف تغذیه شونده توسط آن تابلو و همچنین حداقل جریان نامی و یا جریان مصرفی کل تابلو انتخاب می شود. چنانچه تابلو با مدار مختص به آن از طریق تابلوی بالادست تغذیه شود , وسیله حفاظتی آن مدار می تواند وسیله حفاظتی تابلو نیز به شمار آید و نیازی به پیش بینی وسیله حفاظتی مجزا در تابلو نخواهد بود.

تبصره 1: بدین ترتیب تنها تابلوهایی باید دارای فیوز و یا کلید خودکار اصلی باشند که به صورت انشعابی ( با استفاده از مفصل یا ترمینال )از یک مدار تغذیه می شوند ( یعنی یک کابل یا مدار چند تابلو را تغذیه کند ).

تبصره 2 : چنانچه وسیله حفاظتی اصلی تابلو از انواع کلیدهای خودکار , که دارای مشخصات کلید جداکننده نیز هستند , انتخاب شود , از این کلید می توان برای هر دو منظور حفاظت و جدا کردن استفاده کرد.

پ) چنانچه تابلو علاوه بر کلید اصلی جداکننده به فیوز نیز مجهز باشد , فیوز باید بعد از کلید (در طرف مصرف کلید) نصب شود. در این حالت , تعویض فیوز در حالت بی بار امکان پذیر خواهد بود.

ت) مدار تغذیه کننده وسایل کنترل و اندازه گیری که از سیستم برق تابلو تغذیه می شود , باید دارای وسیله حفاظتی مناسب خود باشد.

ث)اگر در یک تابلو از کلیدهای مینیاتوری استفاده شود, باید یک سری فیوز یا کلید خودکار محدودکننده جریان اتصال کوتاه , بالادست آن ها در تابلوی مورد بحث و یا در تابلوی بالادست وجود داشته باشد. در صورت استفاده از فیوز , جریان نامی فیوز بالادست کلیدهای مینیاتوری, نباید از مقادیر زیر بزرگ تر باشد:

- اگر جریان نامی قطع اتصال کوتاه یک یا چند کلید مینیاتوری تا 1.5 کیلوآمپر باشد, 63 آمپر

- اگر جریان نامی قطع اتصال کوتاه یک یا چند کلید مینیاتوری 3 تا 10 کیلو آمپر باشد, 100آمپر

تبصره: قدرت قطع کلیدهای مینیاتوری در اتصال کوتاه کم است, برای همین دلیل , باید در برابر جریان های اتصال کوتاه احتمالی بیش از ظرفیت آن ها محافظت شوند.

ج) کلیه تابلوها, اعم از یک فاز و سه فاز , علاوه بر شینه ها یا ترمینال های مربوط به قسمت های برقدار , (فازها و خنثی ) باید برای وصل هادی های حفاظتی(PE) یک شینه یا ترمینال داشته باشد. قابلیت هدایت الکتریکی شینه یا ترمینال هادی حفاظتی باید نظیر هادی های برقدار باشد. شینه یا ترمینال هادی حفاظتی باید با نوعی قطعه اتصال دهنده قابل پیاده کردن هم اندازه شینه, به شینه یا ترمینال خنثی قابل وصل باشد. وصل و پیاده کردن قطعه اتصال دهنده باید فقط به کمک نوعی ابزار امکان پذیر باشد.چنانچه مدار تغذیه کننده تابلو دارای هادی مشترک  حفاظتی-خنثی باشد, این هادی به شینه حفاظتی وصل و سپس به کمک قطعه اتصال دهنده یاد شده به شینه یا ترمینال خنثی اتصال داده می شود.

کلیه سیم کشی های داخلی تابلو باید با هادی های مسی عایق دار مناسب با ولتاژ و جریان های نامی و مجاز وسایل حفاظتی و مطابق استانداردهای مربوط به ساخت تابلو انجام شود.چنانچه شینه ها محکم و ثابت نصب شده باشند, می توانند بدون عایق بندی باشند, ولی ترجیح دارد که رنگ آمیزی شده باشند.

چ)شینه ها و ترمینال ها باید دارای علامت گذاری مناسب , مشخص و دایمی زیر باشند :

فازها : L1,L2,L3

خنثی : N

حفاظتی-خنثی : PEN

حفاظتی : PE

مدارهای خروجی, کلیدها, فیوزها و دیگر تجهیزات نصب شده باید دارای برچسب های مشخص و دایمی باشند تا بتوان آن ها را شناسایی کرد.

ح) بدنه تابلو باید مجهز به ترمینال علامت گذاری شده اتصال زمین باشد و این ترمینال به شینه یا ترمینال حفاظتی (PEیا PEN) وصل شود.

در تابلوهایی که کلیه مدارهای ورودی و خروجی آن دارای هادی مشترک حفاظتی-خنثی(PEN) هستند, می توان از نصب شینه حفاظتی (PE) صرفنظر کرد.

محل نصب تابلوها

چنانچه تابلو در اتاقی مخصوص این کار نصب شده باشد و تنها افراد مختصص و مجاز اجازه رفت و آمد به آن را داشته باشند , می توان از تابلوهای نوع باز استفاده کرد, در این مورد باید مقررات ردیف 13-5-3-4 مراعات شود.

اگر تابلو در فضای عمومی که افراد غیرمتخصص در آن ها رفت و آمد می کنند نصب شود, فضای محدود به کف اصلی و سقف اصلی محل نصب تابلو و عمق آن که برابر عمق تابلو است, فضای اختصاصی تابلو به حساب می آید.در اطراف تابلو باید فضای کافی برای انجام عملیات و تعمیرات و بازدید و غیره وجود داشته باشد.

از محل نصب تابلو اعم از اتاق مخصوص و یا فضای اختصاصی نصب تابلو هیچگونه دودکش یا لوله های حامل آب,گاز,لوله های سیستم های برودتی و حرارتی و سایر سیستم های تاسیسات مکانیکی و غیره نباید عبور نماید یا آن را قطع کند.

در صورتی که تابلوهای فوق در فضای عمومی نصب شده باشند, حداقل فاصله نصب تابلوها(فضای نصب اختصاصی آن ها )از لوله های سیستم های برودتی و حرارتی و سایر لوله های سیستم های تاسیسات مکانیکی, برابر 30 سانتی متر باشد و نیز برای فضای نصب تابلوهای مذکور باید یک دیوار جداکننده مناسب, جهت جداسازی تابلوهای برق از لوله ها, در نظر گرفته شود.

فاصله کنتور گاز طبیعی با کنتور برق ( تابلو کنتور برق و یا تابلوهای برق فشار ضعیف) نصب شده در فضای عمومی, باید حداقل 50 سانتی متر باشد(مبحث 17 مقررات ملی ساختمان).

توجه:هرگونه کپی برداری از مقاله با ذکر منبع و ارائه ی لینک مقاله بلامانع است.